آیة الله شاهرودی، جامع دو اندیشهٔ امام خمینی و شهید صدر
حـجـت‌الاسـلام‌والمسلمین ایزدپناه، مهم‌ترین دغدغهٔ آیةالله هاشمی شاهرودی را حفظ کرامت انسان و احقاق حق عنوان کرد و گفت: مبنا و زیربنای همه ابتکارات و توفیقات ایشان همین موضوع است. این دغدغه، مبنای اندیشه حبس‌زدایی شد.
رئـیـس شـورای اطـلاع‌رسـانـی قـوه قـضـایـیـه در گفت‌وگو با ایسنا افزود: براساس این دیدگاه در حقیقت، به هنگام حبس، خانواده زندانی مجازات می‌شود نه شخص مجرم. بر پایه این نگرش به جایگاه انسان و حرمت او در اسلام، بحث قضازدایی مطرح شد؛ بدین معنا که کم‌تر پرونده قضایی تشکیل شود و کم‌تر مُهر جُرم بر پیشانی شهروندان بخورد.
شاهرودی، محل اجتماع تفکر امام (ره) و شهید صدر است
ایزدپناه، آیت‌الله هاشمی شاهرودی را مجتهدی معرفی کرد که دارای تفکر روشن‌اندیشانه جهان عرب، برگرفته از مکتب شهید صدر و همچنین تفکر روشن‌اندیشانه فارسی، متبلور از مکتب امام خمینی (ره) است.
وی با بیان این‌که آیت‌الله هاشمی شاهرودی حدود ۱۵ سال شاگرد شهید صدر بوده و نزدیک به ۱۵ سال نیز از درس‌های امام خمینی (ره) بهره برده است، تصریح کرد: ایشان از شاگردان زبده هر دو بزرگوار به شمار می‌رود و می‌توان گفت آیت‌الله هاشمی شاهرودی محل اجتماع تفکر این دو بزرگوار است.
ایزدپناه، با بیان این‌که آیت‌الله هاشمی شاهرودی در اولین روز شروع به کار خود بحث توسعه قضایی را مطرح کرد، گفت: پس از طرح این عنوان، توسعه قضایی به عنوان یک مکتب قضایی دارای اصول و ارکان در کشور مطرح شد.
رئیس شورای اطلاع‌رسانی قوه قضاییه با اشاره به این‌که طـرح بـحـث توسعه قضایی در داخل دستگاه قضایی با مقاومت‌هایی روبه‌رو و در خارج از قوه قضاییه نیز با انکار و ابهام‌هایی مواجه شد، افزود: اما از سوی اصحاب رسانه و اهالی اندیشه از این ایده استقبال عمومی انجام گرفت؛ به ویژه آن‌که پس از طرح بحث توسعه قضایی، دادسراها احیا شدند. در آن زمان دو برداشت از منابع و متون اسلامی وجود داشت: نخست این‌که نظام قضایی اسلام با وجود دادگاه‌های عام معنا دارد و دیگری که در مقابل این برداشت وجود داشت، احیای دادسراها بود.
وی خـــاطــرنــشــان کــرد: آیـت الـلـه هـاشـمـی شاهرودی معتقدند که اداره کشور در محتوا و اصول براساس اسلام است؛ اما در شیوه اداره کشور و شکل آن لازم نیست در منابع و متون اسلامی دلیلی بیابیم. به اعتقاد ایشان، اگر در تشکیلات قضایی یک کشور، روشی در احقاق حق، تسریع در رسیدگی، رفع اطاله دادرسی و در نهایت رضایت‌مندی مردم موفق باشد، می‌توانیم از آن استفاده کنیم. این نگاه آیت‌الله هاشمی شاهرودی برگرفته از تفکر و اندیشه شهید صدر است.
ایزدپناه با بیان این‌که بعضی معتقدند هر آن‌چه غرب انجام داده از اساس، نجس است و قابل استفاده نیست، تصریح کرد: آیت الله هاشمی شاهرودی چنین نگاهی به این مسائل ندارند و تجربه‌های بشری را ارج نهاده و مدنظر قرار می‌دهند. این نگاه را می‌توان در جای‌جای اندیشه امام (ره) مشاهده کرد؛ هـمـان‌طـور که عنوان “جمهوری اسلامی” را امام خمینی (ره) از فرآیند تجربه تاریخ و با الهام از منابع اسلامی ارائه دادند.
وی با اشاره به ایجاد شوراهای حل اختلاف و نهادهای شبه قضایی گفت: نگاه آیت‌الله هاشمی شاهرودی به انسان و عدالت باعث ایجاد آن‌ها و هـمـچنین مطرح کردن بحث بهداشت حقوقی و قضایی شد تا از تولید پرونده و در حقیقت از ایجاد منازعه و اختلاف در جامعه جلوگیری به عمل آمده و بسترها در جامعه سالم‌سازی شوند. این موضوع، مـهـم‌تـر از پیشگیری است. طرح بحث بهداشت قضایی و حقوقی از سوی ایشان برخاسته از نگرش به جایگاه انسان است.
ایزدپناه یادآور شد: براساس همین دیدگاه برای اولین بار ایشان به سازمان بازرسی کل کشور گفتند که در نظارت‌ها و بازرسی‌ها و در نهایت نمره‌دهی به سازمان‌ها، کاری که می‌بایست انجام شود، اما نشده است را باید محاسبه کرد و نیز برآورد کرد که کارهای انجام نشده چه آسیب‌هایی به مملکت زده است.
رئــیــس شــورای اطــلاع‌رسـانـی قـوه قضاییه، آیت‌الله هاشمی شاهرودی را اولین کسی دانست که در کشور ملاقات‌های مردمی برپا کرد و ادامه داد: ایشان از ابتدای ورود به دستگاه قضایی ابتدا در قم ملاقات مردمی برگزار کرد و سپس آن را به تهران منتقل نمود.
ایزدپناه با اشاره به این‌که ملاقات‌های مردمی در مدت این ۱۰ سال تعطیل نشده و تا به امروز ادامه داشته و حتی در سفرهای خارج از کشور نیز انجام می‌شده است، گفت: ایشان معتقدند کاهش درد مردم، دغدغه مسئولان نظام جمهوری اسلامی و وظیفه شرعی و قانونی آنان است و این تفکر، برخاسته از نوع نگاه به کرامت انسانی است. این اقدام در تمامی دادگستری‌ها و سازمان‌های وابسته به قوه قضائیه هم به اجرا درآمد و بعدها، الحمدلله، در دولت به سفرهای استانی تبدیل شد.
وی ادامـــه داد: بـــراســـاس هــمـیــن دغــدغــه، ملاقات‌های مردمی از طریق سیستم ویدیوکنفرانس به راه افتاد و برای اولین‌بار این دیدار توسط شخص آیت‌الله هاشمی شاهرودی انجام شد. این تلاش برگرفته از این نگاه است که باید از تجربیات و فن‌آوری‌های نوین در حل مشکلات مردم، پویایی و نـوسازی جامعه و تکامل اجتماعی استفاده کرد. ازایـــن‌رو بــهــایــی کــه ایـشــان بــرای اسـتـفــاده از فن‌آوری‌های نوین پرداخته و هزینه‌هایی که در کل کشور به این کار اختصاص یافته، بسیار زیاد است. اگر قوت اجتهادی آیت‌الله هاشمی شاهرودی و تأیید علما و مراجع که ایشان را به عنوان مجتهدی مطلق و مسلم قبول دارند نبود، کسی نمی‌توانست اقدامات صورت گرفته از سوی ایشان را انجام دهد
